Giám đốc Hợp tác xã quản lý và cung cấp dịch vụ nhà ở Thụy Điển - Phạm Đình Thái.

Nhà chung cư 17T10 phố Nguyễn Thị Định, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội có 192 hộ dân với gần 1.000 nhân khẩu đang sinh sống là khu nhà của thành phố Hà Nội dành cho số hộ tái định cư, trước đây ở ngã Tư Sở sau khi giải phóng mặt bằng về ở từ năm 2005. Do công tác quản lý còn yếu, công trình xây dựng kém chất lượng nên đời sống sinh hoạt, văn hóa, tinh thần của người dân gặp rất nhiều khó khăn, gây ra những mâu thuẫn, tranh chấp giữa người dân với chủ đầu tư và công ty quản lý nhà... Vì thế người dân trong khu nhà đã thành lập Tổ tự quản và Ban quản lý lâm thời chung cư 17T10 để phục vụ và bảo vệ chính mình.

Để việc hoạt động ổn định và có tính pháp lý trong các hoạt động kinh tế - xã hội, hai bên đã bàn bạc, báo cáo với chính quyền và cơ quan chức năng để thành lập HTX. Tháng 11/2007, HTX dịch vụ nhà ở đầu tiên đã ra đời ở Việt Nam. Những ngày đầu tất cả cán bộ HTX đều mới ở các ngành khác chuyển về hoặc cán bộ Nhà nước đã nghỉ hưu tham gia xây dựng HTX nên chưa có kinh nghiệm trong tổ chức và quản lý... Giữa lúc đó Ban quản trị HTX nhận được thông tin Vương quốc Thụy Điển có tài trợ cho Liên minh HTX Việt Nam dự án: “Xây dựng thí điểm HTX nhà ở theo mô hình Thụy Điển”. Nhờ có sự giúp đỡ của Liên minh HTX Việt Nam và Liên đoàn HTX nhà ở Thụy Điển, HTX dần dần tiếp thu, xây dựng được mô hình tổ chức, quản lý HTX dịch vụ nhà ở theo đúng bản chất tốt đẹp và nhân văn của HTX. Các chuyên gia HTX đến từ Thụy Điển và Liên minh HTX Việt Nam đã trực tiếp giảng bài, tuyên truyền vận động người dân tham gia làm thành viên HTX để trực tiếp tham gia quản lý và phục vụ cho chính bản thân và gia đình mình trong chung cư.

Chính vì mô hình “Người dân tự giữ nhà mình và bảo vệ chính mình”, cộng với thực hiện đúng bản chất và nguyên tắc của HTX công khai, dân chủ và minh bạch; Ban quản trị HTX đã phát huy hết trách nhiệm của mình, nhiệt tình, tận tụy và công tâm, chỉ sau một năm đi vào hoạt động, khu nhà đã trở nên khang trang, sạch đẹp, an ninh đảm bảo, người dân sống trong chung cư ai cũng vui vẻ, phấn khởi khi trở về ngôi nhà của mình… Trong khi đó phí dịch vụ lại rất rẻ: phí vệ sinh, an ninh bảo vệ, đi lại cầu thang có 20.000đ/tháng, vé gửi xe 30.000 đ/tháng, HTX còn tổ chức được nhà trẻ cho các cháu nhỏ trong chung cư với mức giá 800.000đ/tháng, dịch vụ căng tin, bách hóa, sửa chữa điện nước, điện thoại, máy điều hòa, tổ chức tang lễ, cưới hỏi cho các gia đình trong chung cư có nhu cầu... Ngoài ra, mỗi năm HTX còn ủng hộ hàng chục triệu đồng cho hoạt động của Hội phụ nữ, Hội Cựu chiến binh của chung cư; các gia đình có người bị ốm đau hoặc chẳng may có người thân qua đời đều được HTX thăm hỏi, phúng viếng với mức 200.000đ/người. Hàng năm, HTX đều tặng quà tết cho mỗi gia đình và các cháu học sinh trong chung cư từ 200.000đ đến 500.000đ/năm tùy theo mức đóng góp của mỗi hộ gia đình... Cũng chính nhờ những thành tích xuất sắc như vậy, năm 2011, HTX Nhà ở Thụy Điển đã được Ngân hàng Thế giới và Thanh tra Chính phủ Việt Nam vinh danh và trao giải xuất sắc tại cuộc thi VACI 2011 trong Chương trình sáng kiến phòng chống tham nhũng tại Việt Nam và được tặng giải thưởng về vật chất là 290 triệu đồng.

Liên tục trong 3 năm 2013, 2014 và 2015 HTX được bình chọn là thương hiệu dịch vụ xuất sắc - Việt Nam tin dùng, giải thưởng thương hiệu Vàng Thăng Long, danh hiệu tốp 30 doanh nghiệp nổi tiếng - chân chính. Năm 2014 - 2015, Lãnh đạo HTX được vinh danh doanh nhân tiêu biểu, HTX được vinh danh thương hiệu Việt Nam Vàng và được tiếp kiến Chủ tịch nước, lãnh đạo Thành phố, ban ngành trao thưởng và lưu niệm.

Năm 2015, HTX thường xuyên giải quyết được trên 450 lao động có việc làm thu nhập ổn định và kéo theo gần 100 lao động của các doanh nghiệp, HTX khác có việc làm. Doanh thu dịch vụ của HTX đã đạt được trung bình mức trên 3 tỷ đồng/năm, doanh số thu, chi ủy quyền từ tiền điện, nước, trông giữ xe, phí dịch vụ từ các đối tác mỗi năm trên 30 tỷ đồng, đóng góp vào ngân sách Nhà nước trên 3 tỷ đồng tiền thuế. Hoạt động của mô hình HTX dịch vụ Nhà ở Thụy Điển ngoài việc giải quyết việc làm thu nhập cho người lao động còn đem lại được sự bình yên cho hàng chục vạn cư dân các khu chung cư với giá dịch vụ hợp lý, đây là ưu điểm vượt trội, không phải mô hình doanh nghiệp nào cũng có thể làm được như vậy. Hơn nữa, đây còn là cơ hội mở ra thị trường mới cho thành phần kinh tế hợp tác, HTX phát triển, khẳng định bản chất tốt đẹp, nhân văn của HTX vào quá trình hội nhập và phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.

Có một chuyên gia nước ngoài trong quá trình trao đổi hợp tác đã hỏi ông Phạm Đình Thái, Giám đốc HTX nhà ở Thụy Điển: Ông thu phí dịch vụ chỉ có 20.000đ/hộ/tháng, vậy ông lấy tiền đâu để HTX hoạt động và còn làm cả công tác từ thiện xã hội nữa? Ông Thái đã trả lời: thứ nhất là chúng tôi tranh thủ khả năng chất xám của các thành viên trong tòa nhà, nhiều người trước đây là những người có chuyên môn cao hiện nay đã nghỉ hưu ngay tại tòa nhà này để phục vụ bà con. Thí dụ như ông nguyên là Giám đốc HTX trước đây là cán bộ của Bộ công an nghỉ hưu phụ trách công tác an ninh, bảo vệ; có ông trước đây là kỹ xây dựng, kỹ sư điện chỉ dẫn cho công tác sửa chữa nhà ở, điện nước... Thứ hai, là chúng tôi tổ chức các dịch vụ trông giữ xe máy, ô tô và các dịch vụ khác để có nguồn thu và tận dụng, khai thác các tiềm năng khác như đặt màn hình quảng cáo tại cầu thang máy cho các công ty để có thêm tiền hoạt động... Ông chuyên gia Ngân hàng thế giới đó rất tâm phục, khẩu phục và bắt tay chúc mừng ông Thái, một Giám đốc HTX năng động, nhiệt tình và trách nhiệm cao với cộng đồng xã hội.

Lãnh đạo thành phố Hà Nội đã chỉ đạo nhân rộng mô hình HTX nhà ở Thụy Điển và vận dụng nhuần nhuyễn linh hoạt các ưu điểm của mô hình HTX nhà ở Thụy Điển phù hợp với thực tế Việt Nam đáp ứng nhu cầu đa dạng các loại hình, cấp độ của các tòa nhà chung cư, từ nhà ở xã hội đến chung cư thương mại trung - cao cấp. Đến nay, đã có tới gần 100 khu, tòa chung cư, biệt thự liền kề hỗn hợp từ phổ thông đến cao cấp đã lựa chọn HTX vào quản lý, dịch vụ và tư vấn các vấn đề liên quan đến quyền lợi của cư dân. Mô hình này trở thành đối tác với các mô hình doanh nghiệp khác, góp phần cân bằng, ổn định giá phí và chất lượng dịch vụ, tạo cơ hội phát triển thuận lợi cho thị trường bất động sản…

Mô hình HTX dịch vụ nhà ở Thụy Điển đã được minh chứng sống động trong thực tế ở Việt Nam. Tuy nhiên, trên con đường phát triển vẫn còn gặp nhiều khó khăn do vậy, Nhà nước cần quan tâm tháo gỡ về mặt chính sách, tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho mô hình HTX dịch vụ nhà ở phát triển,nhất là cần bổ sung, sửa đổi Luật nhà ở, trong đó cần quy định rõ: Đối với loại nhà chung cư cần phải có đủ diện tích sử dụng chung cho sinh hoạt cộng đồng như hầm để xe, phòng sinh hoạt chung, hành lang thoát hiểm... có chính sách quy định cụ thể về việc sử dụng 2% quỹ bảo trì nhà ở thường xuyên, có hiệu quả; không để nhà đầu tư lợi dụng, chiếm dụng vốn mà thiếu trách nhiệm sửa chữa, bảo trì nhà chung cư cho người dân...

Bản thân các HTX dịch vụ nhà ở cũng cần phải phấn đấu vươn lên, nâng cao chất lượng dịch vụ nhà ở một cách chuyên nghiệp, hiện đại, quản lý chung cư theo chuẩn mực quốc tế bằng chương trình và phần mềm tin học; chứ không nên chỉ chạy theo mô hình dịch vụ giá rẻ. Công tác quản lý, tổ chức của HTX cũng cần được tổ chức đúng theo bản chất và nguyên tắc của HTX; vận động tất cả các gia đình trong chung cư cùng góp vốn vào HTX, đóng góp sức lực, trí tuệ để xây dựng HTX theo tinh thần “Nhà mình do mình phục vụ và quản lý một cách dân chủ” thì sẽ đạt hiệu quả cao nhất về kinh tế và xã hội.

Tin tưởng và mong ước Thủ đô ta sẽ có nhiều Giám đốc HTX dịch vụ nhà ở năng động, nhiệt tình như ông Phạm Đình Thái thì Thủ đô sẽ tươi đẹp hơn, mọi người sống chan hòa, đoàn kết, nhân văn trong các chung cư ngày càng khang trang, to đẹp hơn.